به این پرروها که می‌دانند رأی نمی‌آورند و برای امریکا غذا تهیه می‌کنند، اخطار می‌کنم
بازخوانی یک روایت تاریخی و تشابهات آن با فضای امروز
محمد مهدی تهرانی: آن روز که دفتر نهضت آزادی به خاطر مطرح کردن بحث "انتخابات آزاد" مورد 
هجوم
و یورش قرار می گرفت و اسناد و مدارک و جزوات نهضت از پنجره ها سرازیر
خیابان می‌شد، شاید کمتر کسی تصور می کرد، روزی هم خواهد آمد که محکوم
کنندگان نهضت آزادی، خود همان خط سیری را برگزینند که پیشتر نهضتی‌ها آن
را تجربه کرده بودند.
روزی که هاشم صباغیان در مجلس مشت و لگد را بر اعضای خویش احساس می کرد، تصور روزی دشوار می نمود که برخی از به اصطلاح انقلابیون آن زمان، سال ها بعد به مشی نهضتی‌ها تغییر فاز دهند و با همان منطق مضروبین، از طرح کمیته صیانت از آراء سخن بگویند و شایعات آزار جنسی در زندان را برای رسانه های بیگانه هجی کنند.
سال 62، چند ماهی تا انتخابات مجلس باقی بود که نهضت آزادی سخن از آزادی انتخابات به میان آورد. سخنی که با واکنش گسترده انقلابیون مواجه شد. میرحسین موسوی در مصاحبه اختصاصی با روزنامه جمهوری اسلامی شعار تأمین آزادی انتخابات را در راستای تضعیف جبهه ها ارزیابی و از پررویی نهضتی‌ها اظهار تعجب کرد!
وی گفت: «بنده این اخطار را مجبور هستم بکنم که شعار تأمین آزادی انتخابات نمی تواند در هنگامه جنگ به عنوان وسیله ای جهت تضعیف جبهه ها به کار گرفته شود و واقعا بنده از این همه پر رویی متعجم!»
نخست‌وزیر دهه‌ی 60 همچنین تصریح کرد: «مسئله لیبرال ها روشن است؛ چون آنها یقین پیدا کرده اند که مردم بدان‌ها رأی نخواهند داد، برای امریکا غذا تهیه می کنند. ولی بنده به حضرات اطمینان می دهم که آنها اگر جرأت کنند خود را نامزد کنند،{تنها} رأی خود را خواهند داشت و ما آن را به مردم اعلام خواهیم کرد و اگر واقعا مردم به آنها رأی دادند، ما به این رأی احترام خواهیم گذاشت.»
در واقع موسوی، طرح مسائلی از این دست را در راستای خواست و اراده امریکا تعبیر می کرد و بانیان طرح این دست مسائل را نیز فاقد پایگاه اجتماعی می دانست.
شاید نطق پیش از دستور بازرگان در مجلس سرآغاز ماجرا بود. آن زمان که از تریبون مجلس اعلام کرد که نمایندگان و کسانی که زمام امور فعلاً در اختیارشان است، 2 راه در پیش دارند و آن عبارت است از: «1- "اجرا"ی انتخابات در شرایط و جو حاضر 2- "انجام" انتخابات واقعاً آزاد و ملی بر طبق قانون اساسی.»
بازرگان در این جلسه افزود: «در شرایط حاکم و محیطی که روزنامه ها و رسانه های گروهی، راهپیمایی ها و اجتماعات، محاکم و منابر، نهادها و جمعه ها حالت انحصاری یک طرفه داشته، مخالفین و معترضین و غیرموافقین، محروم از روزنامه و اجتماعات و سخنرانی‌های عمومی هستند، در صورت نامزد انتخابات شدن، نگران از حملات و خطرات شدید خصوصاً در شهرستان ها می باشند. با چنین احوال و اشکالات هیچ انتخاباتی را، هیچ آدم منطقی و منصف، انتخابات آزاد نخواهد گفت. عکس العمل طبیعی و معنی دار مردم اگر به حال خود واگذارده شوند، تعلل و تقلیل مشارکت است. بنابراین از پشت این تریبون اعلام می نمایم که انتخابات خالی از آزادی و نظارت ملی و مجلس حاصل از آن، فاقد کمترین اثر برای اهداف فوق و عاری از اعتبار و ارزش از نظر شرعی و قانونی و حقوقی بوده، هر اکثریتی که آورده شود و هر ادعایی که از استقبال و تأیید مردم بنمایند، مردود و باطل است.»
نهضت، خواهان آزادی انتخابات بود و پیشاپیش از احتمال ابطال و مردود بودن آن سخن می گفت. قرار بر این شد که سمیناری با عنوان "سمینار تأمین آزادی انتخابات" در دفتر نهضت برگزار شود. سمیناری که چون در محیط سربسته دفتر این تشکل، قرار بود برگزار شود، بر اساس قانون نیازی به مجوز نداشت اما توسط نهضتی‌ها برگزاری آن به اطلاع وزارت کشور دولت موسوی رسید.
حرف و حدیث ها در خصوص غیرقانونی بودن این سمینار بالا گرفت اما از همان آغاز پیدا بود که مخالفت با اصل ماجراست. هاشمی رفسنجانی چندی بعد در گردهمایی سفرا و کارداران جمهوری اسلامی تصریح کرد: «نام این سمینار هم مفهوم مخالفت دارد؛ یعنی آزادی نیست و ما می خواهیم آن را تأمین کنیم.»
مدتی پس از نامه نهضت به وزارت کشور، مراتب مخالفت از سوی این وزارت‌خانه اعلام شد و این همه در حالی بود که تبلیغات برنامه انجام شده بود. وزارت کشور معتقد بود نهضت آزادی درصدد برگزاری سمینار نیست، بلکه می‌خواهد میتینگ برگزار کند و برگزاری میتینگ مستلزم اخذ مجوز بوده است و به همین خاطر هم برنامه اعلام شده غیرقانونی است.
جمعه، روز برگزاری برنامه بود. روزی که ابراهیم یزدی، صباغیان و توسلی سخنرانان اصلی سمینار در ساختمان نهضت حضور یافتند تا به قول خودشان مردم را از لغو شدن برنامه مطلع کنند. پلاکاردی از دیوار نهضت آویزان شد که بر روی آن نوشته شده بود: «با کمال تأسف به علت عدم موافقت وزارت کشور سمینار تأمین آزادی انتخابات برگزار نمی شود. نهضت آزادی ایران»
جمعیتی در مخالفت با نهضت آزادی گرداگرد ساختمان نهضت حلقه زدند و در نهایت هجوم به ساختمان کلید خورد. سخنرانان برنامه ملغی، مضروب شدند و برخی اسناد و مدارک و پرونده های نهضت از پنجره ها سرازیر خیابان شد. این همه البته در حالی بود که نهضت قبلاً ضمن تماس های مکرر با مقامات مسئول از احتمال حمله به دفتر خود خبر داده و طلب کمک کرده بود.
نهضت آزادی مدعی شد این هجوم با هماهنگی و در حضور نیروهای امنیتی صورت پذیرفته؛ اتهامی که هیچ گاه وزارت کشور نپذیرفت. وزارت کشور معتقد بود نیروهای امنیتی برای نجات جان سخنرانان وارد عمل شده اند نه حمله به دفتر نهضت آزادی.
ماجرا البته به همین جا هم ختم نشد. صباغیان که برای تشریح واقعه به عنوان سخنران پیش از دستور پشت تریبون مجلس قرار گرفته بود، مورد هجمه برخی نمایندگان قرار گرفت. وقت سخن گفتن او به اتمام رسیده بود و همین بهانه‌ای شد برای اینکه برخی نمایندگان برای پایین کشاندن او به سمت جایگاه حرکت کنند.
صباغیان درگیری ها را این گونه تشریح می کند: «مشت محکمی از طرف آقای اسدی نیا به گردنم خورد و بقیه نمایندگان نامبرده روی سرم ریختند و مشت و لگد بود که نثارم می شد... دیدم آقای معین‌فر بر روی زمین افتاده بود؛ صورتش ورم کرده و آثار ضرب زیادی در پای چشمش دیده می شد و آقای هادی غفاری فحش های بسیار رکیک و زننده و ناموسی نثار ما می کرد. بالاخره با دخالت آقایان انصاری راد، احمد ناطق نوری، زائری، عزت الله سحابی از حمله نمایندگان که عبارت از آقایان اسدی نیا، عابدین زاده، هادی غفاری، الله بهداشتی، عزت الله دهقان و... بود، جلوگیری نموده و آقای معین‌فر و مرا از مجلس بیرون بردند. در همین موقع که از سالن مجلس خارج می شدیم، کسی از پشت سر با کف دست محکم به سرم کوبید؛ برگشتم دیدم آقای هادی غفاری است...»
معین‌فر داستان حملات هادی غفاری را این گونه واگویه می کند: «حضار جلسه ملاحظه کردند که حدود 10 نفر از نمایندگان محترم بر سر آقای صباغیان ریختند و با ضربات مشت و لگد ما را مضروب و مصدوم کردند. خصوصاً حضرت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای هادی غفاری با خارج ساختن کفش از پای خود و کوفتن های مرتب بر سر و صورت و بدن اینجانب گوی سبقت را از دیگران ربودند. ایشان همچنین فحش های عرضی و ناموسی زن، مادر و خواهر نثار من کردند که مستوجب حد است.»
و این داستان البته در شعر فخر الدین حجازی هم آمده است: «معین‌فر مقاوم چو پیلان مست/ به این سوی و آن سوی می برد دست/ که ناگاه غفاری خشمگین/ برآورد دستانش از آستین/ بزد مشت بر کله چاق تن/ که خون از سرش گشت فواره زن»
اما منتقدان سینه چاک نهضتی‌های آن روز، خود در آستانه انتخابات ریاست جمهوری دهم از کمیته صیانت از آراء گفتند و طرحی ریختند که پیشتر به خاطر آن نهضت آزادی را زیر بار فحش و مشت و لگد گرفته بودند.
آن روز مجید انصاری در صحن علنی مجلس، نهضتی‌ها را به خاطر قصد برگزاری میتینگ محکوم کرد. او گفت: «مانده‌ی این گروهک های وابسته چه از نظر فکری، چه از نظر سیاسی در کشور می بینیم که به بن بست کامل رسیده اند و برای شکست این بن بست مذبوحانه دست و پا می زنند. از برگزاری میتینگ گرفته تا استفاده از تریبون آزاد مقدس مجلس شورای اسلامی...»
منتجب نیا هم با اشاره به گزارش وزارت کشور در مجلس تصریح کرد: «این هم مسئله سمینار نبوده بلکه برای هر عاقل و آگاهی روشن است که تصمیم بر برگزاری میتینگ بوده به نام سمینار.»
اما هاشمی رفسجانی که در انتخابات دهم ملجأ اعضای کمیته صیانت از آراء شد، در خطبه های نماز جمعه تهران در همان سال 62 طرح عنوان آزادی انتخابات را در راستای هجوم تبلیغاتی دشمن ارزیابی کرد. او گفت: «یک هجوم تبلیغاتی در داخل کشور ما شروع کردند و البته نمی خواهم بگویم آن‌هایی که این روزها این حرکت را کردند، امریکایی هستند؛ ولی در جهت خواست امریکاست. آمدند حرکت راه انداختند. یک مظلوم نمایی شبیه مظلوم نمایی امریکا در گرانادا و لبنان. آمدند گفتند که ما می خواهیم سمینار تأمین آزادی انتخابات درست کنیم. حالا ما هنوز 6، 7 ماه داریم تا برسیم به انتخابات. حالا که تبلیغات انتخابات نیست، آزادی انتخابات تامین نیست! آنها می خواهند تامین بکنند!»
هاشمی با اشاره به آنچه مظلوم نمایی صباغیان در مجلس می خواند، خطاب به اعضای نهضت آزادی افزود: «شماها می خواهید با بدنام کردن انقلاب با علامت گذاشتن روی انتخابات پیش ببرید. برادران به خدا ما مایلیم که با هم باشیم، کار بکنیم، دلیلش هم حسن نیت‌امان است که اول بار این حکومت را با همه چیزش دست شماها دادیم... حالا آمدید رسیدید به اینجا. انتخابات آزاد است. انتخابات آزاد است؛ هزار بار بگویید. انتخابات گذشته را هم می گفتند آزاد نبوده.»
وی البته از خفقان هم سخن گفت؛ هاشمی تصریح کرد: «اگر این انقلاب روزی نیاز به خفقان پیدا کرد، خفقان پیش می‌آوریم، اما امروز ایجاب نکرده؛ هنوز ملت ما و اکثریت مردم که رأی‌اشان دموکراسی می سازد، اینها با انقلابند.»
رییس مجلس شورای اسلامی می گفت از داخلی ها انتظار ندارد: «بچه های ما را این طور شهید و مجروح می کنند، باز هم صحبت از این می کنند که ایران جنگ طلب است. یک حمله تبلیغاتی. ما دیگر از داخل توقع نداریم و از دوستان دیروزمان و کسانی که نمی خواهیم در مقابل هم باشیم و می خواهیم با هم کار بکنیم توقع نداریم که این طور رفتار بکنند.»
رفسنجانی در ادامه خطبه های آن روز تهران در واکنش به شعار مرگ بر... نمازگزاران افزود: «استحقاق مرگ را ندارند و من این حرف ها را جهت روشن شدن شما می گویم. من جزو دلسوزان اینها هستم. اینها سوابقی دارند و ما دلمان می خواهد تا آخر با ما باشند. اما من این را نصیحت می کنم به آنها به خانواده هایشان نصیحت می کنم که جلوی اینها را بگیرند. اینها دارند اشتباه می کنند. اینها کارشان به جایی می رسد که فردا محارب در مقابل جمهوری اسلامی قرار بگیرند. این جور که شروع کردند یعنی همه اش توطئه است. با توطئه آدم نمی تواند کار بکند.»
هاشمی برای کسانی که آن روز خط طرح آزادی و سلامت انتخابات را در پیش گرفته بودند و از تریبون مجلس سخنانی می گفتند که می توانست مورد سوء استفاده رسانه های غربی قرار گیرد و موجبات تخریب وجهه ایران را فراهم آورد، پیش بینی کرده بود که روزی در قامت محارب در مقابل انقلاب قرار خواهند گرفت. سؤال این است که آیا پیش بینی هاشمی در خصوص بانیان امروز همان مسیر هم محقق خواهد شد؟
